بررسی تأثیر و اهمیت صنعتی شدن و کشاورزی بر تولید ناخالص داخلی در ایران (رویکرد var و svar)

اگر چه سهم بخش کشاورزی و بخش صنعت در تولید ناخالص داخلی همواره متغیر بوده است، ولی این دو بخش از بخش های اقتصادی همواره به عنوان مهم ترین عوامل در رشد و توسعه اقتصادی مطرح بوده اند؛ و این ادعا تأیید شده است که بین بخش کشاورزی و بخش صنعت نه تنها تعارضی وجود ندارد بلکه در تعامل با یکدیگر هستند. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر و اهمیت بخش کشاورزی و صنعت بر تولید ناخالص داخلی در ایران طی دوره زمانی 1390- 1350 انجام یافته است. بدین منظور، از مدل های خود رگرسیون برداری و خود رگرسیون برداری ساختاری استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون هم انباشتگی جوهانسون- جوسیلیوس نشان از تأثیر مثبت ارزش افزوده و سرمایه گذاری در بخش کشاورزی بر رشد اقتصادی دارد اما برخلاف تئوری های اقتصادی و تجربه کشورهای صنعتی و تازه صنعتی شده سرمایه گذاری و ارزش افزوده بخش صنعت تأثیر منفی بر رشد اقتصادی در ایران در بلند مدت دارد. شواهد تاریخی و آماری در این زمینه نیز، نشان از حرکت عکس رشد بخش صنعت و رشد اقتصادی در ایران دارد. دهه ی 1350و 1380 نمود بارز این ناهماهنگی ها هستند که به دنبال افزایش درآمدهای نفتی به وجود آمده اند. نتایج تجزیه واریانس مدل خود رگرسیون برداری ساختاری نشان داد سهم شوک های ساختاری بخش صنعت بیشتر از شوک های ساختاری بخش کشاورزی در نوسانات تولید ناخالص داخلی است. علت را می توان چنین بیان کرد که نوسانات سرمایه گذاری و ارزش افزوده بخش صنعت در طی دوره زمانی مورد مطالعه بیشتر از نوسانات سرمایه گذاری و ارزش افزوده بخش کشاورزی است.